इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IoT) म्हणजे भौतिक उपकरणांचे (किंवा "गोष्टी") नेटवर्क ज्यामध्ये सेन्सर्स, सॉफ्टवेअर आणि कनेक्टिव्हिटी असते जी त्यांना डेटा गोळा करण्यास, देवाणघेवाण करण्यास आणि त्यावर कार्य करण्यास सक्षम करते. ही उपकरणे दररोजच्या घरगुती वस्तूंपासून ते औद्योगिक मशीनपर्यंत आहेत, सर्व इंटरनेटशी कनेक्ट केलेले आहेत जेणेकरून स्मार्ट ऑटोमेशन, देखरेख आणि नियंत्रण सक्षम होईल.
आयओटीची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
कनेक्टिव्हिटी - उपकरणे वाय-फाय, ब्लूटूथ, झिग्बी किंवा इतर प्रोटोकॉलद्वारे संवाद साधतात.
सेन्सर्स आणि डेटा संकलन - आयओटी उपकरणे रिअल-टाइम डेटा (उदा. तापमान, हालचाल, स्थान) गोळा करतात.
ऑटोमेशन आणि नियंत्रण - उपकरणे डेटावर कार्य करू शकतात (उदा.,स्मार्ट स्विचप्रकाश चालू/बंद समायोजित करणे).
क्लाउड इंटिग्रेशन - विश्लेषणासाठी डेटा बहुतेकदा क्लाउडमध्ये संग्रहित आणि प्रक्रिया केला जातो.
परस्परसंवादीता - वापरकर्ते अॅप्स किंवा व्हॉइस असिस्टंटद्वारे दूरस्थपणे डिव्हाइसेसचे निरीक्षण आणि नियंत्रण करू शकतात.
आयओटी अनुप्रयोगांची उदाहरणे:
स्मार्ट होम:स्मार्ट सॉकेट, स्मार्ट स्विच(उदा., लाईट, पंखा, वॉटर हीटर, पडदा).
घालण्यायोग्य वस्तू: फिटनेस ट्रॅकर्स (उदा., फिटबिट, अ‍ॅपल वॉच).
आरोग्यसेवा: दूरस्थ रुग्ण देखरेख उपकरणे.
औद्योगिक आयओटी (IIoT): कारखान्यांमध्ये अंदाजे देखभाल.
स्मार्ट शहरे: ट्रॅफिक सेन्सर्स, स्मार्ट स्ट्रीटलाइट्स.
शेती: अचूक शेतीसाठी मातीतील ओलावा सेन्सर्स.
आयओटीचे फायदे:
कार्यक्षमता - कार्ये स्वयंचलित करते, वेळ आणि ऊर्जा वाचवते.
खर्चात बचत - कचरा कमी करते (उदा., स्मार्ट ऊर्जा मीटर).
सुधारित निर्णय घेण्याची क्षमता - डेटा-चालित अंतर्दृष्टी.
सुविधा - उपकरणांचे रिमोट कंट्रोल.
आव्हाने आणि धोके:
सुरक्षा - हॅकिंगसाठी असुरक्षित (उदा., असुरक्षित कॅमेरे).
गोपनीयतेच्या चिंता - डेटा संकलनाचे धोके.
इंटरऑपरेबिलिटी - वेगवेगळी उपकरणे एकत्र सहजतेने काम करू शकत नाहीत.
स्केलेबिलिटी - लाखो कनेक्टेड डिव्हाइसेसचे व्यवस्थापन.
५जी, एआय आणि एज कॉम्प्युटिंगमधील प्रगतीसह आयओटी वेगाने विस्तारत आहे, ज्यामुळे ते आधुनिक डिजिटल परिवर्तनाचा आधारस्तंभ बनले आहे.
पोस्ट वेळ: जून-२०-२०२५
